ویتامین C یا آسکوربیک اسید

ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است، که در بدن انسان ساخته نمی شود و لذا یک ماده غذایی ضروری برای بدن به حساب می آید. میزان مورد نیاز روزانه آن بسته به سن افراد از ۴۰ تا ۱۲۰ میلی گرم متفاوت است و این نیاز در زمان حاملگی و شیردهی افزایش می یابد. افراد سیگاری به روزانه ۳۵ میلی گرم ویتامین C بیشتر از افراد معمولی نیاز دارند.

ویتامین C در بدن به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و از سلولها در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی مضر موسوم به رادیکال های آزاد محافظت می نماید. رادیکال های آزاد در اثر سوخت وساز درون سلولی، آلودگی هوا، سیگار کشیدن و اشعه ماوراء بنفش به وجود می آیند و این ویتامین می تواند از بدن در برابر آسیب ناشی از این مواد محافظت نماید. ویتامین ث همچنین به عملکرد بهتر سایر آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین E و A در بدن کمک می کند.

ویتامین C برای ساخت مواد مهمی از قبیل کلاژن (پروتئین ساختمانی پوست، مو، استخوان و بسیاری از بافتهای بدن)، ال- کارنی تین و برخی از مواد شیمیایی که نقش ناقل پیام های عصبی را دارند، مورد نیاز بدن می باشد. وجود این ویتامین برای عملکرد مناسب دستگاه ایمنی ضروری است و بدون وجود آن فرآیند بهبود زخم ها (به دلیل ساخته نشدن کلاژن) اتفاق نمی افتد. ویتامین ث همچنین میزان جذب آهن از روده ها را افزایش می دهد.

تحقیقات علمی نشان داده اند که مصرف ویتامین C می تواند خطر ابتلا به انواع سرطان را به طور موثر کاهش دهد. این تاثیر احتمالا از سه طریق اتفاق می افتد: کاهش تولید و یا تشکیل مواد سرطان زا مانند نیتروزامین ها، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی در مقابل عوامل سرطان زا (کارسینوژن) و اثر آنتی اکسیدان در برابر رادیکال های آزاد که از عوامل اصلی ایجاد انواع سرطان به شمار می آیند.

ویتامین C همچنین نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های قلبی – عروقی و سکته های قلبی و مغزی ایفا می نماید. ویتامین C با اثر آنتی اکسیدان خود جلوی آسیب به دیواره شریان ها و تصلب شرایین (آترواسکلروز) را می گیرد. ویتامین ث همچنین باعث بهبود ترشح ماده ای طبیعی از دیواره رگها می شود که در گشاد کردن رگها و کاهش فشار خون نقش مهمی دارد.

مصرف مقادیر زیاد ویتامین C در حد ۱۰۰۰ میلی گرم در روز، تنها در افرادی که تمرینات سخت بدنی انجام می دهند (مانند ورزشکاران حرفه ای و یا سربازان) توانسته میزان ابتلا به سرماخوردگی را کاهش دهد، ولی در افراد عادی بی تاثیر بوده است. به هر حال مصرف مکمل های ویتامین ث (مانند قرص جوشان وپودر) ممکن است دوره سرماخوردگی را کوتاه تر کرده و یا از شدت علائم آن بکاهد (4،5،6).

جدول زیر مقادیرمجاز ویتامین سی در افراد با شرایط مختلف را نشان می دهد. این مقادیر بر اساس عملکرد فیزیولوژیکی و آنتی اکسیدانی در گلبول های سفید خون تعیین شده که بسیار بالاتر از مقادیر مورد نیاز برای محافظت در برابر کمبود این ویتامین می باشد. مقادیر مجاز در اطفال تا 12 ماه بر اساس میانگین برداشت ویتامین سی در نوزادان سالم شیرخوار تعیین گردیده است.

جدول 1- مقادیر مجاز نیاز روزانه افراد به ویتامین سی ( بر حسب میلی گرم)